Eski Yunan Edebiyatı

 

 Eski Yunan edebiyatı, Batı edebiyatının başlangıcı olarak kabul edilir. Merkezi Atina'dır. İlk örnekleri dini şiirler olarak verilse de daha sonra epik şiir ön plana çıkmıştır. Yunan edebiyatının ilk örnekleri Homeros'un İlyada ve Odysseia adlı destanları olarak kabul edilir. İlyada'da Truva Savaşları, Odysseia'da ise Odysseia adlı kahramanın yaşadığı maceralar anlatılır. Her iki destan da epik şiir türünün örneğidir ve dünya edebiyatı açısından çok önemli destanlardır.

 Destanların bu kadar yaygınlaşmasının ardından Eski Yunan edebiyatında daha sonra tiyatro, şiir, tarih, felsefe gibi alanlar da gelişmeye başlar ve bu alanlarda çok sayıda eser yazılır. Özellikle tiyatro, Eski Yunan edebiyatında çok ilgi duyulan bir türdür. Buna da Eski Yunan tiyatro yazarlarından Sophokles'in Kral Oidipus, Elektra; yine tiyatro yazarlarından Euripides'in Medea isimli eserini örnek gösterebiliriz. 

 Eski Yunan edebiyatına baktığımızda oldukça orijinal bir edebiyat olduğunu görürüz. Yazarlar taklide başvurmamışlar, kaynak olarak sadece kendilerini almışlardır. İşte bu özgünlüğü ve orijinalliği sebebiyle de Rönesans'tan bugüne kadar gelen Batı edebiyatının temeli olarak ele alınır. Batı edebiyatının temelinde Eski Yunan edebiyatının olmasında Eski Yunan edebiyatının oldukça zengin ve orijinal olması yatar. Zengin olduğu kanısına da birçok türde eser vermelerinden varabiliriz.

 Birçok edebiyatın gelişiminin uzun bir zamana yayılması gibi Eski Yunan edebiyatının gelişimi de birden olmamış, belirli bir zaman boyunca ortaya çıkmıştır. Eski Yunan edebiyatını şu şekilde sınıflandırabiliriz:

1. Epik Çağ: Bu dönemde Homeros'un destanlarında olduğu gibi savaş, kahramanlık konuları ele alınmıştır. Homeros dönemi bu çağı kapsar.

2. Lirizm ve Nesir Dönemi: Bu dönemde şiir türü gelişmiştir ve lirik şiirler yaygınlaşmaya başlamıştır. Aynı zamanda bu dönemde tarih ve felsefeye de önem verilmiştir.

3. Attika Dönemi: Bu dönemde tiyatro önemli bir yer tutar. Özellikle komedya ve tragedya ön plana çıkmıştır.

4. Helenistik Dönem / İskenderiye Dönemi: Bu dönemde edebiyat halktan ziyade seçkin kitlelere seslenir hale gelmiş ve sanat sanat içindir düşüncesi ön plana çıkmıştır. Yani bu dönemde toplumsallıktan çok bireysellik ön plandadır.

5. Roma Dönemi: Bu dönemde Yunan edebiyatı, Latin edebiyatından etkilenmeye başlar. Aynı zamanda bu dönemde Yunan edebiyatı eski gücünü kaybetmeye başlar. 

 Eski Yunan edebiyatı sanatçıları:

Homeros, Sophokles, Euripides, Sappho, Aisopos (Ezop), Aiskhylos, Aristophanes, Hesiodos, Herodotos, Sokrates, Platon, Aristoteles, Demosthenes, Menandros, Ksenophon.

 Eski Yunan edebiyatı tragedya yazarları:

Sophokles, Euripides, Aiskhylos.

 Eski Yunan edebiyatı komedya yazarları:

Aristophanes, Menandros.